Asperge

Het jaar van de asperge

Dit is onder te verdelen in drie periodes.

1. De voorjaarsperiode, het voIlegrondsseizoen wanneer geoogst wordt, loopt van eind april tot 24 juni, Sint Jan.

2. De zomerperiode begint op 24 juni. Dan zorgt het groene loof voor aanmaak van voedingsstoffen in de wortelstok.

3. Rond 1 december begint de periode van het afsterven van het loof. De winterperiode gaat in. De aspergeplant is dan in rust. Deze periode loopt van december tot begin april.

De geschiedenis van de asperge, “het witte goud”

Asperges zijn een van de oudste groenten die er bestaan. Asperges kweken als groente gebeurde niet enkel voor de voedselproduktie, maar ook vanwege de geneeskrachtige werking.

Al in het stenen tijdperk werden er wilde asperges gegeten en in het oude Egypte werden aspergeplanten verbouwd. Dat bewijzen 5000 jaar oude graffresco’s waarop we bundeltjes asperges kunnen zien.

Het woord ‘asperge’ is van oorsprong Grieks en was historisch gezien een aanduiding voor zachte groentescheuten. De aspergeachtige loten van diverse planten waren al bij de Grieken een geliefde lentelekkernij.

De asperge komt van oorsprong voor op de steppen van Azië. Daarvandaan heeft de plant zich verspreid naar het Middellandse Zeegebied.

De asperge was in de oudheid vooral bekend om de geneeskrachtige werking.

Tal van kwalen werden “genezen” zoals waterzucht, hartklachten en kiespijn. Van de Grieken is bekend dat zij asperge als groenten gebruikten. Ook al was dat maar bijzaak want de Grieken kenden asperge vooral als geneeskrachtig kruid.

Bij de Romeinen waren het vooral de boeren rond Ravenna die aspergestengels aan het telen waren, zoals Plinius berichtte in zijn Natura historia. Ook de bereidingswijze verschilde niet veel met de huidige wijze van bereiden. Heel in het kort: was de asperges, droog ze goed af, leg ze weer in heet water en kook ze.

De Romeinen brachten de teelt van asperges al eerder in cultuur: De Romeinen ontdekten de asperge als groente. In het midden van de I6e eeuw zien we de asperge in West-Europa vooral in de kloostertuinen in onder meer Frankrijk.

In Noord-Europa werd de asperge pas later, namelijk in de 16e eeuw, populair toen men erin slaagde om winterharde asperges te kweken.

Belangrijke aspergecentra in Nederland en België zijn Bergen op Zoom, Venlo en Mechelen.

In Nederland kwam de teelt van asperge pas vanaf de 19e eeuw op gang.

Aanvankelijk vooral in de kuststreek, maar na de Tweede Wereldoorlog werd Noord-Limburg het aspergecentrum van Nederland.

Asperges zijn unieke groenten. Niet voor niets wordt naar deze slankmakers, ook tegenwoordig nog, in de lente smachtend uitgekeken.

Het zogeheten voIlegrondsseizoen loopt van eind april tot en met 24 juni (Sint Jan).

De asperge wordt in deze periode ‘s morgens vroeg, bij het krieken van de dag geoogst. Als het heel warm is, wordt 2 keer per dag asperge gestoken om zo verkleuring van de aspergestengels tegen te gaan.

In Nederland wordt rond 2150 ha. asperge gekweekt waarvan 2/3 in de provincie Limburg.

Kas asperge

De kas asperge speelt binnen het de aspergewereld een bescheiden rol. Er wordt ongeveer 15 ha asperge gekweekt onder glas en dat is ongeveer een ½ % van het totale areaal asperge vollegrond, dus buiten.

In een kas worden de seizoenen als het ware verlegd. Er zijn aspergeteIers die eind oktober al beginnen de aspergebedden in hun kas te verwarmen, om op die wijze de consument met Kerstmis al van asperge te kunnen voorzien.

Vanaf het moment van het opwarmen van de aspergebedden tot het moment van oogsten ligt een periode van 8 à 10 weken.

De aspergebedden worden verwarmd tot zo’n 19 graden Celsius. Bij een constante handhaving van die temperatuur levert dit een goede oogst op en daardoor kan na 8 à 10 weken worden geoogst.

De productie onder glas bedraagt ongeveer 1 à 2 kg per vierkante meter.

Heeft de teler de opwarming van aspergebedden in gang gezet, dan is dit proces niet meer om te keren.

Het zou funest zijn voor de aspergeplant die sterk reageert op wisselende temperaturen. De teler moet zich houden aan de 3 stadia van het jaar.

Omdat de aspergeteelt onder glas kostbaar is, is het ook wel te begrijpen dat een kilo kas-asperge heel wat meer kost dan de asperge van de volle grond. Kas-asperge zie je dan ook
veel in restaurants waar het eten van de ‘Koningin der groenten’ als een waar genot en culinair feest mag worden beschouwd.

Aspergerassen

De meest gebruikte aspergerassen op moment zijn Thielim, Hortim Backlim, Gijnlim en Grolim.

Die rassen zijn voornamelijk tot stand gekomen door veredeling van de ouderlijnen en daarmee de basis voor nieuwere rassen.

Nieuwe proefrassen worden minstens twee keer beproefd. Daarbij wordt een grondige selectie gedaan op basis van diverse kwaliteitskenmerken zoals ziektegevoeligheid,
kopdichtheid en dikte.

De bessen hebben circa weken nodig om volledig te rijpen en daarna worden die met de hand geoogst.

De bessen worden geplet waarna het zaad (circa 4 zaadjes per bes) wordt uitgefilterd. Het zaad wordt vervolgens gedroogd, ontdaan van vuil en afgeteld, waarna het verpakt wordt en vervoerd wordt naar kweker of teler. Het gehele traject van veredeling en zaadproductie voor de introductie van een nieuw ras duurt al snel 10 tot 15 jaar. Dat heeft te maken met het feit dat de asperge een meerjarig gewas is en daardoor de onderzoeken erg lang in beslag nemen.

De levenscyclus van de aspergeplant

Een aspergeplant heeft een levensduur tussen de 12 en 15 jaar. Een aspergeplant wordt gekweekt van een zaadje dat b.v. bij de kweker wordt opgekweekt.

Als het na enkele maanden tot een aspergeplant is gekomen, worden de planten op de definitieve plaats gepoot waar ze de volgende jaren zullen staan.

Het eerste jaar gebeurt er helemaal niets met de plant. De plant wordt gewoon met rust gelaten.

Het tweede jaar worden er maar zeer kort asperges van gestoken. Dat is ongeveer 2 à 3 weken, daarna word de plant opnieuw met rust gelaten voor de rest van het jaar.

Het derde jaar worden van de plant ongeveer een maand lang asperges gestoken en vervolgens wordt de plant weer met rust gelaten.

Vanaf het vierde en de rest van de jaren is de plant volop in productie.

Als de plant na 12 à 15 jaar niet meer voldoende productief is, wordt deze gerooid. De aankomende 30 jaar mogen op dat stuk grond geen aspergeplanten meer gepoot worden, de grond is dan namelijk volledig uitgeput.

In de volkstuin of moestuin is de asperge een groente, die niet voor beginnende tuinders wordt aangeraden.